Wie zijn lid?
Wie zijn er lid van de protestantse kerk? Daar is de kerkorde (kerkelijke regelgeving) duidelijk in: je bent lid als je gedoopt bent in één van de drie kerken (hervormde, gereformeerde of lutherse kerk) en in het register van die kerkelijke gemeente bent ingeschreven. Naast doopleden zijn er ook belijdende leden, die ook als zodanig worden ingeschreven. Wanneer je lid bent van één van deze kerkelijke gemeenten, ben je dat vanzelf ook van de protestantse kerk.
De hervormde kerk kent momenteel nog 'geboorteleden', waarmee ze contact
onderhoudt. Deze komen in de registers van de protestantse kerk niet meer
voor. De kerkelijke gemeente heeft wel een bijzondere band met de niet gedoopte
kinderen van gemeenteleden. Diezelfde band onderhoudt de gemeente met hen
die aangeven verbonden te willen zijn met de gemeente.
Deze 'leden' zullen na mei 2004 in de samen-op-weg-gemeenten van Nijeveen
en Kolderveen in een afzonderlijk register worden opgenomen.
Je wordt ingeschreven bij de gemeente in de plaats waar je woont. Maar een
gemeentelid kan aangeven dat hij/zij bij een andere gemeente wil worden ingeschreven.
Een verzoek daartoe kan worden ingediend bij de kerkenraad (of het kerkelijk
bureau). Men kan zelf voor die geloofsgemeenschap kiezen waar men zich thuis
voelt.
Variatie van gemeenten
De protestantse kerk kent een grote variatie aan kerkelijke gemeenten en
dat zal waarschijnlijk ook zo blijven. Plaatselijk kennen we hervormde gemeenten,
lutherse gemeenten, gereformeerde kerken en protestantse gemeenten. Alle gemeenten
gaan in 2004 deel uitmaken van de protestantse kerk. En zoals gezegd: er zijn
niet alleen verschillen op grond van theologische of historische afkomst.
Dat is per landstreek al verschillend.
Al deze gemeenten kunnen verschillende gradaties van samenwerking hebben.
Soms is sprake van verregaande samenwerking of een federatie.
Eigen keuze
Elke gemeente kan haar eigen keuze maken ten opzichte van een aantal vragen. Bijvoorbeeld als het gaat om vragen over doop, avondmaal en het zegenen van alternatieve levensverbintenissen. Tegelijkertijd zijn de kerkelijke gemeenten met elkaar verbonden in de protestantse kerk. Deze samenwerking is er voor de diepe verankering van haar wezen. Zij is nodig om zaken die de plaatselijke gemeente te boven gaan, te bespreken en te regelen, zodat er geen wanorde of willekeur gaat heersen en 'ieder doet wat goed is in zijn ogen'. Deze organisatie is er niet op uit om dwingende keuzen op te leggen: de landelijke kerk stelt de plaatselijke kerkelijke gemeente in de ruimte. Er is wél sprake van een cultuurverschil tussen de verschillende protestantse gemeenten.
Kerkenraad
Het bestuur van de geloofsgemeenschap
wordt gevormd door de kerkenraad. Deze wordt gekozen of benoemd door de gemeenteleden.
Deze kerkenraad kan niet functioneren zonder voldoende inbreng van de gemeenteleden.
Als het gaat om zaken die van wezenlijk belang zijn voor de gemeente kan de
kerkenraad geen besluiten nemen zonder de gemeente daarover vooraf geïnformeerd
te hebben en te hebben geluisterd naar de opvattingen van gemeenteleden daarover.
Zij zijn daartoe, volgens de formulering van de kerkorde, 'geroepen en gerechtigd'.
De raadpleging vindt meestal plaats in gemeentevergaderingen.